درمان سرطان سینه یکی از مهمترین دغدغه های سلامت زنان در سراسر جهان بوده و پیشرفت های پزشکی در دهه های اخیر توانسته اند امید به بهبود و طول عمر بیماران را افزایش دهند. اما درمان سرطان سینه همیشه یک مسیر ساده نیست؛ چه عواملی تعیین کننده انتخاب روش درمانی هستند و چگونه می توان بهترین تصمیم را برای هر بیمار گرفت؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل روش های درمانی سرطان سینه و روشهای تشخیص این عارضه بپردازیم پس با ما همراه باشید.
روشهای تشخیص سرطان سینه
تشخیص سرطان سینه یکی از مهمترین مراحل در پیشگیری و درمان این بیماری شایع در زنان است. تشخیص زودهنگام نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان و کاهش خطر پیشرفت بیماری دارد. اما چگونه می توان سرطان سینه را به موقع شناسایی کرد؟ چه روش هایی برای بررسی سلامت پستان ها وجود دارد و هر یک چه کاربردهایی دارند؟ به طور کلی روشهای تشخیص این بیماری به شرح زیر است:
خودآزمایی سینه
یکی از ساده ترین و در عین حال موثرترین روش های تشخیص سرطان سینه، خودآزمایی منظم پستان است. طبق آمار، حدود 90% موارد سرطان سینه با توجه به تغییرات مشاهده شده توسط خود فرد شناسایی می شوند. بهترین زمان برای انجام این تست دو تا سه روز بعد از پایان دوره قاعدگی است زیرا در این زمان پستان ها کمتر حساس و متراکم هستند. روش انجام خودآزمایی شامل بررسی بصری در آینه، لمس آرام پستان ها و زیر بغل به شکل دایره ای و همچنین کنترل نوک سینه برای اطمینان از نبود ترشحات غیرطبیعی سینه است.
ماموگرافی
ماموگرافی نوعی تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس است که برای شناسایی توده ها و تغییرات غیرطبیعی در پستان ها به کار می رود. این روش به ویژه برای کشف سرطان در مراحل اولیه بسیار موثر است و به زنان بالای 40 سال توصیه می شود که هر سال یک بار ماموگرافی انجام دهند. میزان اشعه در این روش بسیار کم است و مزایای تشخیص زودهنگام آن به مراتب بیشتر از خطرات احتمالی ناشی از اشعه است.
سونوگرافی
سونوگرافی از امواج صوتی برای بررسی پستان استفاده می کند و به ویژه در مواردی که بافت پستان متراکم یا بیمار جوان باشد، کاربرد دارد. این روش کمک می کند تا توده های جامد از کیست ها و توده های غیرطبیعی از شبه توده ها تفکیک شوند. با این حال، سونوگرافی جایگزین ماموگرافی غربالگری نیست و بیشتر به عنوان روش کمکی مورد استفاده می شود.
MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی)
MRI یک روش تصویربرداری بدون درد بوده که همراه با ماموگرافی و سونوگرافی استفاده می شود. این روش برای بررسی دقیق تر پستان در مواردی که پروتز وجود دارد، جراحی قبلی انجام شده یا شک تشخیصی باقی مانده باشد، مناسب است. همچنین MRI در افراد پرخطر یا کسانی که بعد از درمان احتمال عود بیماری دارند، کاربرد دارد.
نمونه برداری (بیوپسی)
برای تایید قطعی وجود سرطان، نمونه برداری از بافت پستان ضروری است. در این روش با استفاده از سوزن یا جراحی، بخشی از توده برداشته و در آزمایشگاه بررسی می شود. نتایج بیوپسی ماهیت سلول ها و نوع سرطان را مشخص کرده و مسیر درمانی مناسب را تعیین می کند.
تست های آزمایشگاهی پیشرفته
آزمایش های ژنومیک و تست هایی مانند انکوتایپ DX، ماماپرینت و بلوپرینت به پزشکان کمک می کنند تا ویژگی های ژنتیکی تومور را شناسایی کرده و بهترین برنامه درمانی شخصی سازی شده را طراحی کنند. این تست ها میزان خطر عود بیماری، ضرورت شیمی درمانی و رفتار بالقوه تومور را مشخص می کنند و اطلاعات بسیار دقیق‌تری نسبت به روشهای تصویربرداری معمول ارائه می دهند.
روشهای درمان سرطان سینه
درمان سرطان سینه یکی از مهمترین مراحل مسیر بهبود و پیشگیری از پیشرفت بیماری است. این بیماری، شایع ترین سرطان در میان زنان محسوب می شود و در صورت تشخیص زودهنگام، روش های متعددی برای درمان آن وجود دارد که به حفظ سلامتی و حتی ظاهر طبیعی پستان کمک می کنند. انتخاب هر روش به ویژگی های سرطان، اندازه تومور و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد و اغلب چند روش درمانی به صورت ترکیبی استفاده می شوند تا بیشترین اثر بخشی حاصل شود.
جراحی ماستکتومی
ماستکتومی به معنای برداشتن کامل بافت پستان است و در مواردی که تومور بزرگ یا چند کانونی باشد، استفاده می شود. در این جراحی ممکن است غدد لنفاوی زیر بغل نیز برداشته شوند تا بررسی شود آیا سرطان به آنها سرایت کرده است یا خیر. روش های جدید امکان حفظ نوک پستان یا بازسازی همزمان پستان را فراهم کرده اند تا ظاهر طبیعی بیمار تا حد امکان حفظ شود. ماستکتومی رادیکال اصلاح شده شامل برداشتن پوست، بافت پستان و غدد لنفاوی زیر بغل است بدون اینکه عضلات قفسه سینه دستکاری شوند.
جراحی لامپکتومی (ماستکتومی جزئی)
لامپکتومی یا ماستکتومی جزئی شامل برداشتن تومور به همراه حاشیه ای از بافت سالم اطراف آن است. در این روش بیشتر بافت پستان حفظ می شود و بعد از جراحی معمولا پرتودرمانی برای از بین بردن سلول های باقی مانده توصیه می شود. همچنین در صورت لزوم، غدد لنفاوی زیر بغل بررسی می شوند تا احتمال سرایت سرطان به آنها ارزیابی گردد. بهتر است بدانید این روش برای تومورهای کوچک و بیماران غیر باردار مناسب است.
جراحی حفظ پستان و انکوپلاستی
این روش ترکیبی از برداشتن تومور و حفظ بافت سالم پستان است و در برخی موارد با جراحی زیبایی (انکوپلاستی) همراه می شود. انکوپلاستی شامل لیفت، کوچک کردن یا تغییر شکل پستان به منظور حفظ ظاهر طبیعی است. هدف اصلی، حذف کامل تومور در حالی است که بیشترین بافت سالم پستان حفظ شود و بیمار پس از جراحی ظاهر طبیعی خود را تا حد زیادی حفظ کند.
بازسازی پستان
بازسازی پستان عملی است که بعد از ماستکتومی یا لامپکتومی انجام می شود تا ظاهر طبیعی پستان بازگردانده شود. روش های مختلف شامل استفاده از پروتز سینه (سیلیکونی یا سالین) و بازسازی با بافت خود بدن (فلپ) هستند. بازسازی ممکن است همزمان با جراحی اولیه انجام شود یا پس از اتمام درمان های دیگر مانند پرتودرمانی انجام شود. هرچند پستان بازسازی شده شکل طبیعی دارد، عملکردی مشابه پستان طبیعی مانند شیردهی نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید: پروتز سینه و سرطان سینه
رادیوتراپی (پرتودرمانی)
رادیوتراپی یا پرتودرمانی، سلول های سرطانی باقی مانده بعد از جراحی را از بین می برد و به صورت پرتوهای خارجی یا براکی تراپی انجام می شود. این روش برای کاهش احتمال بازگشت سرطان در همان پستان یا غدد لنفاوی مجاور کاربرد دارد. پرتودرمانی ممکن است بعد از لامپکتومی یا ماستکتومی بزرگ مورد نیاز باشد و بیشترین دقت در هدف قرار دادن سلول های سرطانی و کمترین آسیب به بافت های سالم اطراف را دارد.
شیمی درمانی
شیمی درمانی با استفاده از داروهای ضد سرطانی سلول های سرطانی را از بین می برد. این داروها می توانند قبل از جراحی (Neoadjuvant) برای کوچک کردن تومور و حفظ بافت پستان یا بعد از جراحی (Adjuvant) برای از بین بردن سلول های باقی مانده تجویز شوند. داروها به صورت خوراکی یا تزریق وریدی مصرف می شوند و در طول درمان بیمار تحت آزمایش های دوره ای قرار می گیرد تا پاسخ بدن به دارو بررسی شود.
هورمون درمانی
هورمون درمانی برای سرطان هایی کاربرد دارد که به هورمون های استروژن یا پروژسترون وابسته هستند. داروهای هورمون درمانی مانع اتصال هورمون ها به سلول های سرطانی شده یا تولید آنها را متوقف می کنند و رشد سلول های سرطانی را کاهش می دهند. این درمان می تواند در هر جای بدن به سلول‌های سرطانی برسد و اغلب برای 5 سال پس از جراحی جهت کاهش احتمال بازگشت بیماری توصیه می شود.
درمان هدفمند
در درمان هدفمند، داروهایی به سلول های سرطانی حمله می کنند که میزان HER2 یا دیگر پروتئین ها در آن ها بالا است. این داروها مسیرهای رشد سلول های سرطانی را مسدود کرده و از انتشار سرطان جلوگیری می کنند. درمان هدفمند در کنار شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای کنترل بهتر بیماری و کاهش احتمال عود استفاده می شود.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی سیستم ایمنی بدن را تحریک می کند تا سلول های سرطانی را شناسایی و نابود کند. این روش برای برخی انواع سرطان پستان به ویژه سرطان سه گانه منفی یا متاستاتیک کاربرد دارد. داروهای ایمونوتراپی مانند پمبرولیزوماب به همراه شیمی درمانی قبل یا بعد از جراحی تجویز می شوند تا بهترین نتیجه درمانی حاصل شود.
پادتن درمانی
پادتن درمانی با استفاده از آنتی بادی‌های مونوکلونال طراحی شده، سلول های سرطانی را هدف می گیرد. این آنتی بادی ها می توانند سیگنال های رشد سلول های سرطانی را متوقف کرده و آنها را برای سیستم ایمنی بدن قابل شناسایی کنند. پادتن درمانی اغلب به عنوان روش مکمل در کنار سایر درمان ها استفاده می شود تا از پیشرفت و انتشار سرطان جلوگیری کند.
چگونه میتوان عوارض جانبی درمان سرطان سینه را مدیریت کرد؟
مدیریت عوارض جانبی درمان سرطان سینه نیازمند رویکردی جامع و چندوجهی است. نخستین گام شامل مشاوره با پزشک و تیم درمانی برای شناسایی و پیش بینی عوارض احتمالی است. داروهای ضد درد و درمان های تسکینی برای مدیریت درد و ناراحتی استفاده می شوند. همچنین، تغذیه مناسب و مصرف مایعات کافی به حفظ انرژی و بهبود وضعیت عمومی بیمار کمک می کند.
فعالیت های آرامش بخش مانند یوگا و مدیتیشن نیز به کاهش استرس و بهبود خلق و خو کمک می کنند. در نهایت، حمایت های روانی و اجتماعی از جمله مشاوره و گروه های پشتیبانی نیز به بیماران کمک می کنند تا با چالش های عاطفی و روانی ناشی از درمان مقابله کنند.
احتمال عود سرطان سینه پس از درمان چقدر است؟
احتمال عود سرطان سینه پس از درمان به عوامل مختلفی از جمله نوع و مرحله سرطان، ویژگی های و پاسخ بیمار به درمان های اولیه بستگی دارد. به طور کلی، در سرطان های مرحله اولیه که به خوبی درمان شده اند، نرخ عود نسبتا پایین است اما در مواردی که سرطان به غدد لنفاوی یا سایر ارگان ها گسترش یافته باشد، احتمال عود افزایش می یابد. به طور میانگین، تحقیقات نشان می دهند که حدود 15 تا 30 درصد از بیماران مبتلا به سرطان سینه در طول 10 سال پس از درمان دچار عود می شوند.
بیشتر بخوانید: سرطان نوک سینه چیست؟
چه زمانی برای درمان سرطان سینه باید به پزشک مراجعه کنیم؟
باید به محض مشاهده هرگونه علائم مشکوک یا تغییرات غیرعادی در سینه ها، به بهترین جراح سینه در تهران مراجعه نمایید. این علائم شامل توده های جدید، تغییر در اندازه یا شکل سینه، ترشح غیرطبیعی از نوک سینه یا تغییرات در پوست سینه مانند قرمزی یا فرورفتگی می باشد.
همچنین، اگر سابقه خانوادگی سرطان سینه وجود دارد یا فرد به عوامل خطرزا مانند چاقی یا عدم فعالیت بدنی مبتلاست، مشاوره با پزشک برای ارزیابی و انجام معاینات منظم ضروری است. پیگیری منظم و بررسی های دوره ای به شناسایی زودهنگام سرطان و شروع درمان در مراحل اولیه کمک می کند که در نهایت به افزایش شانس موفقیت درمان می انجامد.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، درمان سرطان سینه یک مسیر چندمرحله ای و ترکیبی است که با هدف از بین بردن سلول های سرطانی، جلوگیری از بازگشت بیماری و حفظ کیفیت زندگی بیمار طراحی می شود. با توجه به نوع و مرحله سرطان، پزشک ممکن است از روش های موضعی مانند جراحی و پرتودرمانی یا درمان های سیستمیک شامل شیمی درمانی، هورمون درمانی، درمان هدفمند، ایمونوتراپی و پادتن درمانی استفاده کند. انتخاب روش مناسب با بررسی دقیق ویژگی های تومور، وضعیت جسمی بیمار و ترجیحات پزشک انجام می شود و اغلب ترکیبی از چند روش بهترین نتیجه را به همراه دارد.