سرطان سینه در دوران شیردهی یکی از موضوعات کمتر شناخته شده اما مهم در حوزه سلامت زنان است. این وضعیت زمانی رخ می دهد که سلول های غیرطبیعی در بافت سینه، همزمان با شیردهی، شروع به رشد کنترل نشده می کنند. با توجه به تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی در دوران بارداری و شیردهی، تشخیص این نوع سرطان دشوارتر از مواقع دیگر می باشد. اما آیا درد، تورم یا تغییر در بافت سینه حین شیردهی همیشه طبیعی است؟ در این مقاله به موضوعات مختلفی اعم از علائم هشداردهنده، تفاوت های تشخیصی نسبت به دوران غیرشیردهی، عوامل خطر، روشهای غربالگری مناسب در این دوران، چالش های درمانی، تاثیر درمان بر روند شیردهی خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.
سرطان سینه در دوران شیردهی
سرطان سینه در دوران شیردهی یک عارضه غیرمعمول و دور از انتظار است زیرا شیردهی احتمال این عارضه را کاهش می دهد. بر اساس آمار منتشر شده در این زمینه تنها 3 درصد از خانم ها در دوران شیردهی دچار سرطان سینه می شوند. بر اساس اعلام موسسه ملی سرطان، بعد از دوران بارداری و زایمان به دلیل نوسانات هورمونی، احتمال سرطان سینه به شکل موقت افزایش می یابد اما انتظار می رود این احتمال در دوره شیردهی کاهش یابد.
با وجود احتمال پایین بروز این عارضه، سرطان سینه یک بیماری جدی و تهدید کننده علیه سلامتی خانم ها است که رتبه اول را در میزان مرگ و میر در میان تومورهای بدخیم زنانه دارد. بهتر است به این نکته توجه داشته باشید که هر چه تعداد ماه های شیردهی به نوزاد بیشتر می شود، میزان محافظت مادر در برابر سرطان نیز افزایش خواهد یافت.
دلایل بروز سرطان سینه در دوران شیردهی
دلایل مختلفی برای بروز سرطان سینه در دوران شیردهی شناسایی شده که بررسی آنها به پیشگیری از بروز این عارضه کمک می کند. در ادامه به برخی از مهمترین دلایل بروز این عارضه اشاره می نماییم:
- گشاد شدن مویرگ های سینه
- افزایش سن ازدواج و باروری
- انحلال ناقص هیپرپلازی بافت پستان
- افزایش میزان هورمون ها در دوران شیردهی
علائم سرطان سینه در دوران شیردهی
آگاهی در رابطه با علائم سرطان سینه در شیردهی می تواند به آگاهی بیشتر از وضعیت سلامتی فرد کمک کند. همچنین به دلیل تماس مداوم سینه ها در دوران شیردهی، مادران سریع تر متوجه علائم هشداردهنده این عارضه خواهند شد. از رایج ترین علائم این عارضه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تب
- تغییر نوک پستان
- قرمزی روی سینه
- تغییر بافت در سینه
- گودی در پوست سینه
- تغییر در اندازه یا شکل سینه
- وجود توده سفت در بافت سینه
- بافت پوست مانند پوست پرتقال
- احساس درد در ناحیه سینه
- ترشح از نوک پستان (غیر از شیر)
- حس کردن توده ای در سینه یا زیر بغل
- ایجاد بثورات خارش دار و دردناک روی نوک سینه
بیشتر بخوانید: تغییرات پوستی در سرطان سینه
علائمی که با سرطان سینه اشتباه گرفته می شود!
در برخی مواردی، عوارض طبیعی ناشی از شیردهی با علائم بیماری سرطان سینه اشتباه گرفته می شود. این مورد باعث افزایش نگرانی مادر در رابطه با وضعیت سلامتی خود می شود. از جمله علائمی که میتوان به شکل مشترک با عوارض شیردهی در نظر گرفت شامل ایجاد توده در سینه، تورم و مجاری مسدود شده از شیر است. در ادامه به بررسی مختصر این موارد می پردازیم:
- کیست سینه
- مجرای مسدود شده
- تورم سینه به دلیل احتقان
- ورم سینه به دلیل انسداد شیر
عوامل موثر بر خطر سرطان سینه در دوران شیردهی
شیردهی به عنوان یک عامل محافظتی در برابر سرطان سینه به شما می رود و احتمال بروز این عارضه را به میزان چشمگیری کاهش می دهد. مهمترین عوامل موثر بر خطر این عارضه به شرح زیر است:
- سن بالای مادر
- بافت سینه متراکم
- اضافه وزن و چاقی
- سابقه قبلی ابتلا به سرطان سینه
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه
- قرار گرفتن طولانی مدت در معرض تشعشعات
- جهش ژنتیکی ارثی مانند BRCA1 و یا BRCA2
تاثیرات منفی سرطان سینه در دوران شیردهی
بر اساس توصیه اغلب پزشکان، بهتر است بعد از تشخیص سرطان سینه، شیردهی به نوزاد متوقف شود زیرا ممکن است اثرات منفی بر سلامتی مادر و نوزاد داشته باشد. این مورد به این دلیل است که درمان سرطان سینه و داروهای مصرف شده طی درمان بر شیر مادر تاثیر بگذارد و اثرات منفی آن به نوزاد نیز انتقال یابد. برای اطمینان از این وضعیت بهتر است با بهترین جراح سینه در تهران مشورت کنید تا بهترین تصمیم را در این شرایط بگیرید.
روشهای درمان سرطان سینه در دوران شیردهی
روشهای درمان این عارضه به نوع سرطان و میزان پیشرفت آن متفاوت است. پزشک بعد از اطمینان از وجود این بیماری و بررسی وضعیت بیمار بهترین روش درمانی را انتخاب خواهد کرد. از رایج ترین روشهای درمان این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- جراحی: جراحی برای برداشتن توده شامل جراحی لامپکتومی، جراحی ماستکتومی (برداشتن یک سینه) یا ماستکتومی دوبل (برداشتن هر دو سینه) می باشد. البته در بیشتر موارد نیاز به برداشتن جراحی سینه وجود نخواهد داشت و تنها توده سرطانی تخلیه خواهد شد.
- شیمی درمانی: در روش شیمی درمانی با استفاده از داروهای قوی، رشد سلول های سرطانی متوقف شده و این سلول ها از بین می رود. توجه داشته باشید که در حین شیمی درمانی باید شیردهی متوقف شود
- پرتودرمانی: پرتودرمانی نیز از دیگر روش های درمان سرطان این عارضه بوده که به تنهایی یا همراه با دو روش قبلی مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش و در شرایط خاص مادر با مشورت و تایید پزشک به شیردهی خود ادامه می دهد.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، اگرچه این عارضه نادر بوده اما به دلیل هم زمانی با تغییرات طبیعی سینه در این دوره دیرتر تشخیص داده می شود و همین موضوع روند درمان را پیچیده تر می کند. آگاهی مادران از علائم غیرطبیعی، پیگیری منظم معاینات و مراجعه به موقع به پزشک نقش بسزایی در تشخیص زودهنگام و موفقیت درمان دارد. نکته مهم این است که وجود توده یا تغییرات ظاهری در سینه در دوران شیردهی نباید به حساب مسائل معمولی مانند احتقان شیر یا ماستیت گذاشته شود.